Kształcenie słuchu z audycjami muzycznymi
Cele kształcenia – wymagania ogólne
1. Rozwijanie słuchu muzycznego
Uczeń:
1) rozwija umiejętności słuchowego rozpoznawania struktur melodycznych, metrorytmicznych i harmonicznych oraz zmian w zakresie elementów i budowy dzieła muzycznego;
2) potrafi zaznaczyć w przebiegu muzycznym poznane struktury i rozróżnić zjawiska muzyczne.
2. Rozwijanie umiejętności czytania nut głosem
Uczeń odtwarza głosem zapis nutowy na podstawie znajomości notacji muzycznej oraz wykształconych wyobrażeń słuchowych (kierunek melodii, brzmienie poszczególnych interwałów, relacje czasowe), zwraca uwagę na intonację.
3. Kształcenie ekspresji muzycznej
Uczeń rozwija wyobraźnię i wrażliwość muzyczną, potrafi wypowiadać się poprzez aktywność muzyczną, kształtuje twórczą postawę wobec stawianych zadań.
4. Kształcenie podstawowej wiedzy z zakresu teorii muzyki
Uczeń posługuje się właściwą terminologią muzyczną, rozumie podstawowe pojęcia i oznaczenia muzyczne, dostrzega, rozróżnia i buduje poznane struktury.
5. Rozbudzanie zainteresowania literaturą muzyczną
Uczeń:
1) zapoznaje się z różnorodną literaturą muzyczną, opisuje dzieło, posługując się terminologią muzyczną;
2) kształtuje umiejętność świadomego odbioru muzyki i jej wartościowania;
3) wyraża własne opinie dotyczące słuchanych utworów.
6. Wykorzystanie w praktyce posiadanej wiedzy i umiejętności
Uczeń wykorzystuje wiedzę i umiejętności do realizacji innych przedmiotów muzycznych, dostrzega korelację między zagadnieniami pochodzącymi z różnych przedmiotów.
Cele kształcenia – wymagania szczegółowe
1. Rozwijanie słuchu muzycznego
Uczeń:
1) rozpoznaje:
a) struktury melodyczne: skalę majorową (odmiana naturalna) i minorową (odmiana naturalna, harmoniczna, dorycka i melodyczna), interwały proste gamowłaściwe i w oderwaniu od tonacji, trójdźwięki majorowe, minorowe, zmniejszone i zwiększone w postaci zasadniczej, dominantę septymową w postaci zasadniczej z rozwiązaniem, progresje, dźwięki obce w melodii; zagadnienia realizowane są w tonacjach do trzech znaków przykluczowych,
b) struktury harmoniczne: interwały proste gamowłaściwe i w oderwaniu od tonacji, trójdźwięki majorowe, minorowe, zwiększone i zmniejszone w postaci zasadniczej, triadę harmoniczną w majorze naturalnym i minorze harmonicznym, dominantę septymową w postaci zasadniczej z rozwiązaniem; zagadnienia realizowane są w tonacjach do trzech znaków przykluczowych,
c) struktury metrorytmiczne: wartości rytmiczne, grupy rytmiczne regularne oraz triolę, takty ćwierćnutowe (2/4, 3/4, 4/4) i ósemkowe (3/8, 6/8), synkopę, przedtakt, fermatę,
d) elementy dzieła muzycznego, jego budowę formalną i fakturę,
e) polskie tańce narodowe,
f ) brzmienie instrumentów muzycznych, w szczególności nauczanych w danej szkole,
g) podstawowe rodzaje głosów wokalnych;
2) zapisuje, uzupełnia i koryguje przebiegi melodyczne, rytmiczne i melodyczno-rytmiczne jednogłosowe (dyktanda, ćwiczenia solfeżowe, przykłady z literatury muzycznej oraz z repertuaru uczniowskiego);
3) zapamiętuje motywy melodyczne i rytmiczne, fragmenty piosenek i utworów muzycznych.
2. Rozwijanie umiejętności czytania nut głosem
Uczeń realizuje głosem z nut:
1) nierytmizowane następstwa dźwięków różnej wysokości;
2) proste motywy i melodie oparte o poznane struktury interwałowe i harmoniczne;
3) przebiegi rytmiczne;
4) melodie z akompaniamentem drugiej osoby.
Zagadnienia realizowane są następującymi sposobami: solmizacją, literowo, stopniami gamy, tataizacją oraz z tekstem.
3. Kształcenie ekspresji muzycznej
Uczeń:
1) tworzy własne wypowiedzi muzyczne (improwizuje głosem i na instrumentach, komponuje miniatury muzyczne);
2) odczytuje i realizuje zapisany tekst muzyczny, zgodnie z zawartymi oznaczeniami wykonawczymi i wskazówkami interpretacyjnymi;
3) aktywnie słucha muzyki, wykorzystując proste formy ruchu, w tym taktowanie.
4. Kształcenie podstawowej wiedzy z zakresu teorii muzyki
Uczeń stosuje:
1) zasady notacji i kaligrafii muzycznej, dotyczące zapisu pojedynczych dźwięków i współbrzmień w kluczach wiolinowym i basowym, na pięciolinii oraz na liniach dodanych dolnych i górnych, symboli interwałów i akordów, wartości rytmicznych nut i pauz, grup rytmicznych, kropki przy nucie, fermaty, łuków, znaków przykluczowych, znaków chromatycznych pojedynczych, przenośników oktawowych, transpozycji, znaków zakończenia utworu i innych skrótów pisowni muzycznej;
2) solmizacyjne i literowe nazwy dźwięków, odpowiadające stopniom gamy w poznanych tonacjach, nazwy oktaw w zakresie C – c3;
3) terminologię związaną z pokrewieństwem gam (równoległość, jednoimienność, koło kwintowe) w zakresie poznanych tonacji;
4) zasady budowy poznanych struktur melodycznych, harmonicznych i metrorytmicznych.
5. Rozbudzanie zainteresowania literaturą muzyczną
Uczeń:
1) opisuje prostymi określeniami wysłuchane przykłady muzyczne, stosując podstawowe pojęcia z zakresu:
a) elementów dzieła muzycznego (rytmiki, melodyki, harmoniki, artykulacji, agogiki, dynamiki, kolorystyki),
b) budowy formalnej (w oparciu o budowę okresową i ewolucyjną),
c) faktury utworu (monofonia, polifonia, homofonia);
2) określa na przykładach muzycznych cechy polskich tańców narodowych i cechy muzyki ludowej;
3) wymienia i ogólnie charakteryzuje:
a) epoki (barok, klasycyzm, romantyzm, muzykę XX i XXI wieku) oraz twórczość reprezentujących je kompozytorów (w szczególności: J. S. Bacha, W. A. Mozarta, F. Chopina,
K. Szymanowskiego),
b) zawody związane z muzyką, w tym: wykonawca – instrumentalista i wokalista, kompozytor, dyrygent, lutnik, reżyser dźwięku,
c) najważniejsze wydarzenia muzyczne (np. festiwale, konkursy);
4) potrafi korzystać ze wskazanych tradycyjnych i multimedialnych zbiorów literatury muzycznej, oprogramowania komputerowego wspomagającego naukę i rozwój kompetencji muzycznych.
6. Wykorzystanie w praktyce posiadanej wiedzy i umiejętności
Uczeń:
1) stosuje terminologię muzyczną w wypowiedziach ustnych i pisemnych w zakresie zdobytej wiedzy i umiejętności;
2) dostrzega, odczytuje i wykonuje poznane struktury melodyczne, harmoniczne i metrorytmiczne;
3) charakteryzuje dzieło muzyczne;
4) wykorzystuje zdobytą wiedzę i umiejętności w realizacji innych przedmiotów, zwłaszcza instrumentu głównego.
Podstawa programowa w zakresie kształcenia słuchu i audycji muzycznych określa, że uczeń
zdobywa wiedzę przede wszystkim poprzez działania praktyczne. Powinien on mieć świadomość, że opanowanie poszczególnych elementów wiedzy pozwoli mu zrozumieć muzykę na wielu płaszczyznach, jako całość. Wartościowym elementem pracy na lekcjach Kształcenia słuchu i audycji muzycznych jest wykorzystywanie przykładów z literatury muzycznej.
Zdobywana wiedza ma charakter interdyscyplinarny, co umożliwia wykorzystanie jej w realizacji treści innych przedmiotów przewidzianych w danym etapie edukacyjnym.
Wiadomości i umiejętności zdobyte na zajęciach kształcenia słuchu i audycji muzycznych uczeń potrafi wykorzystać w praktyce do świadomego słuchania i wykonywania utworów oraz rozwijania zainteresowań muzycznych. Ukończenie szkoły muzycznej I stopnia powinno dawać uczniowi powód do dumy oraz satysfakcję z osiągniętych efektów.
Wiedza i kompetencje zdobyte na zajęciach stanowią podstawę do dalszej nauki w szkole muzycznej II stopnia.
